Giới thiệu về xã Xuân Trường – lợi thế, tiềm năng và định hướng phát triển
Xuân Trường là vùng đất địa linh nhân kiệt, vùng đất văn hiến, cách mạng với nhiều di tích lịch sử, văn hóa; là xã có vị trí trọng yếu cả về kinh tế - xã hội cũng như quốc phòng - an ninh; là đầu mối giao thông quan trọng cả đường bộ và đường thủy; Nhân dân Xuân Trường luôn đoàn kết, cần cù, sáng tạo trong lao động, anh dũng trong chiến đấu. Hôm nay, cùng với cả nước, Đảng bộ và Nhân dân Xuân Trường đang nỗ lực phấn đấu, đoàn kết, chung sức, chung lòng xây dựng Nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu và hiện thực hoá mục tiêu xây dựng đô thị trong không gian phát triển mới, phấn đấu sớm đạt được mục tiêu trở thành phường trước năm 2030.
1. Khái quát chung
Xã Xuân Trường , tỉnh Ninh Bình được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các xã Xuân Phúc, Xuân Ninh, Xuân Ngọc và thị trấn Xuân Trường thuộc huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định cũ; chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01 tháng 7 năm 2025 theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.
Xuân Trường là xã thuộc vùng đồng bằng châu thổ Sông Hồng, có diện tích tự nhiên 33,29 km2 và quy mô dân số 71.656 người, mật độ dân cư khoảng 2.152 người/km². Trong đó, người có đạo chiếm khoảng 46,5% dân số (đạo Công giáo 41,5%, đạo Phật khoảng 5%).
Phía Tây giáp sông Ninh Cơ, phía Bắc giáp xã Xuân Hồng, phía Đông giáp xã Xuân Hưng, phía Nam giáp xã Hải Hưng.
Đảng bộ xã Xuân Trường hiện có 86 tổ chức đảng trực thuộc với 2630 đảng viên; trong đó có 53 chi bộ thôn, 03 chi bộ trạm y tế, 20 chi bộ trường học , 02 chi bộ doanh nghiệp; 08 chi bộ cơ quan, đơn vị.
Đảng uỷ xã Xuân Trường hiện có 3 cơ quan tham mưu, giúp việc là Văn phòng Đảng uỷ, Uỷ ban Kiểm tra Đảng uỷ, Ban Xây dựng Đảng và 01 đơn vị sự nghiệp thuộc Đảng uỷ là Trung tâm chính trị xã. HĐND xã Xuân Trường hiện có Thường trực HĐND và 02 Ban là Ban Kinh tế - Ngân sách, Ban Văn hoá – xã hội. UBND xã Xuân Trường hiện có 03 cơ quan chuyên môn là Văn phòng HĐND&UBND, Phòng Kinh tế, Phòng Văn hoá Xã hội; 01 tổ chức hành chính là Trung tâm phục vụ hành chính công; 01 đơn vị sự nghiệp là Trung tâm Văn hoá Thông tin và Thể thao xã. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã gồm có Thường trực Uỷ ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.
2. Thực trạng phát triển
Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch tích cực, trong đó công nghiệp, xây dựng và dịch vụ chiếm 92,3%; nông nghiệp và thủy sản chiếm 7,7%. Thu nhập bình quân đầu người đạt trên 76 triệu đồng/năm.
Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt được nhiều kết quả quan trọng mang lại những giá trị thiết thực cho người dân và xã hội. Toàn xã có 48/54 thôn được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, có 13 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP. Tỷ lệ người dân sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%. Có 54/54 thôn đạt danh hiệu thôn văn hoá, đạt tỷ lệ 100%; số gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hoá đạt tỷ lệ 91%; 100% số cơ quan, doanh nghiệp, trường học, trạm y tế đạt tiêu chuẩn nếp sống văn hoá; Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn 0,64%. Tỷ lệ lao động trong độ tuổi lao động có việc làm thường xuyên đạt 95%...
Trên địa bàn xã có 19 trường học công lập từ mầm non đến trung học cơ sở, phân bố tại 29 điểm trường. 19/19 trường Mầm non, Tiểu học, THCS đạt chuẩn quốc gia đạt 100% (trong đó có 13/19 trường đạt chuẩn mức 2), 18/19 trường đạt chuẩn “Xanh - Sạch - Đẹp - An toàn” đạt 94,7%; kết quả thi vào lớp 10 THPT chuyên và không chuyên hàng năm đạt cao. Phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển mạnh mẽ khắp các cơ quan, đơn vị, thôn xóm, dòng họ…
Hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu được đảm bảo bởi 06 Trạm y tế và 25 phòng khám tư nhân với đội ngũ y, bác sĩ có trình độ, nhiệt tình. Người dân tiếp cận được các dịch vụ y tế cơ bản, kịp thời và hiệu quả. Tỷ lệ bao phủ Bảo hiểm y tế đạt 95,51%.
Trên địa bàn xã hiện có 03 cụm công nghiệp (CCN Xuân Tiến, CCN cơ khí đóng tàu, CCN huyện lỵ Xuân Trường) và nhiều doanh nghiệp lớn như công ty cổ phần may Sông Hồng, Công ty may Nam Định, Công ty giày da Hồng Việt… tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa. Cùng với với đó, nhiều làng nghề, nghề truyền thống được bảo tồn và phát triển như làng nghề chế biến lâm sản Xuân Tiến, làng nghề chế biến lương thực thực phẩm Xuân Tiến, làng nghề cơ khí Xuân Tiến, làng nghề dệt chiếu Xuân Dục, làng nghề trồng hoa, cây cảnh Xuân Dục… Đây là những nét đặc trưng thể hiện sự năng động, đa dạng của nền kinh tế địa phương.
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản đồng bộ. Các công trình thiết yếu như trường học, trạm y tế, nhà văn hóa... được quan tâm đầu tư, nâng cấp. Hạ tầng giao thông giao thông ngày càng hoàn thiện, tăng cường kết nối các tuyến đường trọng điểm trên địa bàn xã, các cụm công nghiệp với các tuyến đường tỉnh, đặc biệt là tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển tạo điều kiện thúc đẩy phát triển liên kết vùng, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử được coi trọng, đẩy mạnh, phục vụ tốt các hoạt động công vụ và giao dịch của các tổ chức, cá nhân.
Quốc phòng, an ninh trên địa bàn được củng cố, giữ vững; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo.
3. Tiềm năng, lợi thế và định hướng phát triển
Xã Xuân Trường có nền tảng là nơi hội tụ đầy đủ các giá trị và điều kiện phát triển của huyện Xuân Trường cũ - là địa bàn có vị trí địa lý thuận lợi; có hệ thống giao thông liên kết vùng với các tuyến giao thông huyết mạch như đường 489, 489C, tỉnh lộ 484 - đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển, đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng…; có tiềm lực kinh tế - xã hội nổi trội so với các xã lân cận và nhiều địa phương trong phạm vi toàn tỉnh: Xuân Trường là một trong ba xã có quy mô dân số lớn nhất và cũng nằm trong nhóm các xã có diện tích lớn nhất tỉnh Ninh Bình; là địa phương có cơ cấu kinh tế tiến bộ với tỷ trọng công nghiệp – xây dựng – dịch vụ chiếm 92,3%; có hệ thống hạ tầng tương đối đồng bộ và phát triển, đặc biệt là hệ thống đường giao thông… Trong không gian phát triển mới, Xuân Trường có vị trí trung tâm của tam giác liên kết Ninh Bình – Hưng Yên – Hải Phòng, đóng vai trò kết nối hành lang phát triển kinh tế giữa Ninh Bình và các tỉnh phía Bắc đồng bằng sông Hồng; có triển vọng hình thành, phát triển logistics gắn với trung chuyển hàng hoá, vận tải, dịch vụ hỗ trợ thương mại, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững.
Văn hoá: Có sự giao thoa đặc sắc giữa các tôn giáo và sự dung hòa giữa tôn giáo với tín ngưỡng dân gian, tạo nên những giá trị riêng trong đời sống văn hóa tinh thần:
- Phật giáo, xã Xuân Trường có tất cả 09 chùa, 08 đình, đền là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng, văn hóa - tâm linh gắn bó mật thiết với đời sống người dân. Trong đó, có 03 di tích Quốc gia gồm chùa Viên Quang, đền chùa Kiên Lao, đền Xuân Bảng và 09 di tích cấp tỉnh.
- Công giáo: Trên địa bàn xã có Toà Giám mục Bùi Chu là trung tâm điều hành các hoạt động Công giáo của 6 huyện phía nam tỉnh Nam Định cũ (Xuân Trường, Giao Thủy, Hải Hậu, Trực Ninh, Nghĩa Hưng, Nam Trực) và một phần của thành phố Nam Định cũ. Đây cũng là nơi có nhiều xứ đạo lâu đời, gắn liền với nhiều sự kiện quan trọng liên quan đến lịch sử hình thành và phát triển của Công giáo tại Việt Nam. Trên địa bàn xã có Đại chủng viện Đức Mẹ Vô nhiễm Bùi Chu, Đền thánh Kiên Lao, có 07 Giáo xứ và 17 Giáo họ, 05 hội dòng nữ tu (dòng Đa Minh, dòng Mân Côi, dòng Thăm Viếng, dòng Mến Thánh Giá, dòng Trinh Vương) và cô nhi viện Thánh An Bùi Chu.
- Hệ thống đền làng cổ được gìn giữ nguyên vẹn, thờ các Thành Hoàng làng là những anh hùng dân tộc, nhân vật lịch sử có công với quê hương, đất nước. Cùng với đó, hàng trăm nhà thờ tổ dòng họ được duy trì như những biểu tượng sinh động của đạo lý "uống nước nhớ nguồn".
- Xuân Trường còn là nơi diễn ra nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc, phản ánh chiều sâu văn hóa dân gian và đời sống tín ngưỡng phong phú. Tiêu biểu như hội Đền Xuân Bảng (12/2 âm lịch), hội chùa Viên Quang (01/3 âm lịch); hội Đình làng Hưng Nhân (05 - 06/2 âm lịch), … Các lễ hội không chỉ là dịp tưởng nhớ tổ tiên, tri ân công đức tiền nhân mà còn là không gian giao lưu văn hóa cộng đồng, thu hút đông đảo du khách thập phương.
- Trên địa bàn còn có quần thể lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh là địa chỉ thăm quan tâm linh, về nguồn, khai thác, nghiên cứu tư liệu về cuộc đời, sự nghiệp của cố Tổng Bí thư… để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ, nghiên cứu phục vụ các công trình khoa học…
Xã Xuân Trường có dân số đông, nguồn nhân lực dồi dào, cơ cấu lao động trẻ, năng động, có khả năng tiếp cận nhanh với khoa học – công nghệ, kỹ năng nghề và tư duy đổi mới sáng tạo. Người dân cần cù, có tay nghề vững vàng, được đào tạo bài bản hoặc truyền nghề trực tiếp, hình thành lực lượng lao động kỹ thuật có tính kỷ luật và trách nhiệm cao. Cùng với đó, môi trường xã hội của địa phương luôn ổn định, đoàn kết, an ninh trật tự được bảo đảm, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng nâng cao. Chính quyền cơ sở hoạt động hiệu lực, hiệu quả; các chính sách cải cách hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp được triển khai đồng bộ, tạo môi trường thuận lợi, minh bạch cho sản xuất, kinh doanh.
Định hướng phát triển: xã Xuân Trường xác định quan điểm, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội toàn diện, bên vững; trong đó phát triển mạnh về công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ, lấy phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp làm nền tảng, thương mại - dịch vụ làm động lực, sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị làm hỗ trợ gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân…; đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản đồng bộ, hiện đại; chính trị - xã hội ổn định; hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả… Phấn đấu, sớm đạt được mục tiêu xây dựng xã Xuân Trường trở thành phường trước năm 2030.
Có thể nói, xã Xuân Trường là đơn vị hành chính mới nhưng mang trong mình chiều sâu lịch sử, văn hóa và tiềm năng phát triển to lớn. Phát huy truyền thống quê hương, tinh thần đoàn kết và khát vọng vươn lên, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Xuân Trường quyết tâm xây dựng địa phương ngày càng giàu đẹp, văn minh./.
Thực hiện: Văn phòng Đảng ủy xã.
